Acı Karahindiba Kahvesi

25 Şubat 2020

Bilimsel literatürlerde geçen latince adı Taraxacum officinale olan karahindiba Asteraceae (papatyagiller) ailesindendir. Karahindiba kırlarda, bahçelerde, hendeklerde görmeye alışkın olduğumuz bir ottur. Beta-karoten bakımından zengin olduğundan salata ya da çay olarak tüketilen karahindiba vücut için iyi bir A vitamini kaynağıdır. C vitamini, potasyum, kalsiyum, demir, fosfor, çinko ve magnezyum bakımından da zengin, antioksidan, antiviral ve anti kanserojen olan bu şifalı otun besin olarak kullanılan kısmı çoğunlukla yaprakları ve genç filizleridir. Yapraklarının kısa süre kaynamış suda demlenmesi ile hazırlanan çayı ödem attırır. Koparılan saplarından çıkan sütümsü beyaz renkli sıvı (kengel) siğilleri iyileştirmek için kullanılır. Bu bitkinin çiçeklerinin salatalarda kullanılması ve kızartılması da ilginçtir. Çiçeklerinden elde edilen yağ ısıtılarak artrit ve benzeri ağrıların hafifletilmesi amacıyla dışarıdan sürülerek uygulanır. Herbalistler iyi sonuç alınması için uzun süreli kullanılması gerektiği konusunda hemfikirdir. Yararlarına rağmen tıbbi tedavinin yerini alamaz.

Bazı Ülkeler Karahindibanın Tarımını Da Yapıyor
M.Ö. 7. Yüzyılda yazıldığı saptanan tıp kitaplarında Çin’de kullanılmakta olduğu anlaşılmış olan karahindibayı Türklerin keşfetmesi 11. Yüzyılda İbn-i Sina sayesinde olmuş, daha sonra da batıya yayılmıştır. Nisan ve mayıs ayları geldiğinde yetişmeye başlayan ve altın sarısı çiçekleriyle kırları, yol ve tarla kenarlarını süsleyen karahindiba bitkisi bazı yörelerde radika, aslandişi, çıtlık, güneyik, acıgünek isimleriyle bilinir. İtalya, Fransa gibi bazı Avrupa ülkelerinde ve Hindistan’da 250’ye yakın çeşidi olan karahindibanın bazı türlerinin tarımı da yapılır. Tarımı yapılan türlerin yaprak ve çiçekleri yabani türlere göre iridir. Karahindiba tohumları şemsiye ya da paraşüte benzeyen tüylere sahiptir. Beyaz paraşütlü tohumlar rüzgârla bulunduğu yerden çok uzaklara deniz yoluyla bile taşınabilir. Bu nedenle karahindiba bitkisine birçok yerde rastlanır. Çocukluğunda bu tohumları gördüğü yerlerde hemen koşup çiçek sapından tutup kopararak eline almayan ve üflemeyen yok gibidir. Çocuklar için eğlenceli bir iş olan tohumlara üfleyerek uçurma bitkinin üremesine yardım eder.

Karahindiba Köklerinden Kahve Yapılıyor
Akneleri temizlenmesine yardımcı olan, hazımsızlık şikâyetlerini hafifleten, karaciğere iyi gelen, safra salgılanmasını uyaran karahindiba bitkisinin köklerinden içimi hoş, leziz bir kahve ( acı hindiba kahvesi) elde edilir. Bu kahve içmeye alışık olduğumuz (kahve bitkisinin çekirdeklerinden üretilen) kahveler gibi kafeinli değildir ama onlara benzer zengin bir aromaya sahiptir. Bu açıdan iyi bir alternatif olan acı karahindiba kahvesi özellikle A, B6 ve C vitamini ile potasyum, manganez ve kalsiyum bakımından zengindir.

Karahindiba Kahvesi Nasıl Yapılır?
Kahve elde etmek için karahindibaların kök kısımları kullanılır. Kökler toprakta derinlere gider ve beyazımsı görünümdedir. Önce kimyasallarla ve gübre gibi diğer kirleticilerle temas etmediğinden emin olunan kırsal alanlardan toplanan karahindibaların kök kısımları güzelce yıkanır ve temizlenir.( Kökler topraktan Mart-Nisan aylarında veya Ağustos-Eylül aylarında çıkarılır). Temizlenen kökler doğranıp bir tavaya alınır ve renkleri değişinceye kadar kavrulur. Renkleri koyu kahverengiye dönüşünceye kadar işlem devam ettirilir. İstenilen renk elde edildikten sonra bir öğütme makinesinde öğütülür ve uygun büyüklükte bir kavanoza doldurulur. Bir bardak suya 1 ya da 2 çay kaşığı öğütülmüş kahve eklenir ve 5 ile15 dakika kadar kaynatılır. Bu kahve drip( damlamalı) kahve makinelerinde de hazırlanabilir. Bundan sonra size düşen koyu renkli acı karahindiba kahvesinin tadını çıkarmaktır. Arzu edenler içmeden önce kahvesine bal ya da krema ekleyebilir.

Karahindiba Kahvesi Nasıl Tüketilir?
Amerika’da popüler hale gelmiş olan karahindiba kahvesi agave şurubu, Hindistan cevizi yağı ve badem sütü ile birlikte servis edilmektedir. Daha yararlı hale getirmek için çoğunlukla fincandaki kahvenin içine 1 çay kaşığı Hindistan cevizi yağı eklenmektedir. Bu şekilde içilen kahve ile metabolizma hızlanır. Uygulama son zamanlarda Türk kahvesi için de popülerleşmeye başlamıştır. Agave şurubu kaktüse benzer, egzotik, Meksika kökenli Agave ( Sabır Ağacı ya da Yüzyıl Çiçeği diye de bilinir) adlı bir çöl bitkisinin özsuyu kullanılarak elde edilir. ( Meksika’nın ünlü içkisi Tekila da Meksika’da yetiştirilen Mavi Agave bitkisinin özsuyunun fermente edilmesiyle elde edilmektedir). Normal şekerden daha tatlı ve doğal tatlandırıcı olan agave şurubunun 1 yemek kaşığında 60 kalori bulunur. Glikoz oranı, dolayısıyla glisemik endeksi düşük olsa da karaciğerde metabolize edilen früktoz şekeri bakımından çok zengindir. Bu özelliği karaciğer yağlanmasına neden olabileceği için sınırlı miktarda tüketilmelidir.

Kafeinsiz Kahve Alternatifi
Bir fincan normal kahvede bulunan kafein miktarı yaklaşık olarak 95 miligramdır. Fazla kafein almak kalp çarpıntısına, bulantıya, uykusuzluğa ve huzursuzluğa neden olabilir. Yan etkileri dolayısıyla kafein almak istemeyen ama kahve keyfi yapmak isteyenlere kan şekerini dengeleyen, inflamasyonu azaltan karahindiba kahvesi önerilebilir. Düşük dozda kafeinli bir içeceği tercih edenler karahindiba kahvesine bir miktar normal kahve karıştırabilir.

Kimler Daha Dikkatli Olmalı?
Diğer bitkilerde olduğu gibi karahindibanın da aşırı kullanımı sağlık üzerinde olumsuz etkiler gösterebilir. Diüretik olması nedeniyle tansiyonu düşük olanlar ya da fazla idrar çıkaranlar karahindiba kahvesini tercih etmemelidir. Ayrıca içerdiği inülin adlı maddeden dolayı alerjik reaksiyonlar oluşturabileceği için dikkatli olunmalıdır. Kanama ve düşük riskini tetiklediğinden dolayı hamilelere önerilmez. Karahindiba kökünün güvenilirliği ile ilgili araştırmalar sınırlı olduğundan emziren anneler de doktorlarına danışmadan tüketmemelidir. Aynı durum hassas bünyeliler ve ilaç kullanmakta olanlar için de geçerlidir.

Makalemizi emojilerle desteklemeyi ve yorum yapmayı unutmayınız.

Bu içeriğe emojiyle tepki ver.