Çölyak Hastaları Nasıl Beslenmeli?

28 Eylük 2021

Çölyak, toplumda pek çok kişide görülen ve yaşam kalitesini etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalığı yaşayan kişiler, beslenme düzenini her açıdan sil baştan düzenler. Çölyak adı verilen bu rahatsızlık en özet haliyle glutene karşı hassas olmaktır.

Gluten; arpa ve buğday gibi tahıllarda yer alan bir maddedir. Bu protein türü, ince bağırsağın rahatsızlanmasına neden olduğunda çölyak hastalığı dikkat çeker. Çölyak hastalığının en temel özelliği, gluteni zararlı besin sanmasıdır.
Bağışıklık sistemi, glutenli besinleri aldığında bir tehlike olarak görür ve bu besinleri sindirmek istemez. Bağırsak hücrelerinin yıpranması sonucunda, villuslar zedelenir ve bağırsaklarda emilim gerçekleşmez. Bu durum sonucunda da çölyak hastalığının etkileri kişiyi ömür boyu rahatsız eder.
Çölyak beslenme düzeniyle etkileri azalan bir hastalıktır. Ancak yaşam boyu bu hassasiyet devam eder. Kronik bir hastalık olan çölyak, glutensiz beslenme seçimiyle tedavi altına alınır Herhangi bir ilacı ya da tıbbi müdahalesi yoktur. Çölyak hastaları sadece beslenme düzeninde birkaç değişim yapar ve bu düzenle öğünleri hazırlar.

Türkiye’de neredeyse 70 bin çölyak hastası yaşamaktadır. Bu kişiler, devam eden çölyak diyeti uygular. Marketlerde çölyak hastalarına özel reyonlar vardır ve bu reyonlarda glutensiz besin ürünleri yer alır. Şimdi sizlere bu yazımız aracılığıyla çölyak beslenmesi hakkında bilgi vereceğiz.

Çölyak Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Çölyak hastalarının besinleri tüketmeden önce içeriği hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Bir besinde gluten varsa çölyak beslenmesine uygun değildir. Glutensiz ürünler adı altında çölyak besinleri sizlere şöyle ifade edelim:
• Tüm sebze ve meyveler doğal ve taze olmak koşuluyla tüketilebilir.
• Bakliyatlarda gluten olmadığı için soya fasulyesi, nohut, fasulye, mercimek, kuru börülce tercih edilebilir.
• Şeker kullanan hastalar için tüm şeker türler serbesttir. Ancak sağlıklı yaşam adına şekersiz beslenme önerilir.
• Yemeklerde kullanılmak üzere tüm sıvı yağ türleri listede yer alır. Alırken katkısız olmasına dikkat edilmelidir.
• Beyaz unda gluten olduğu için un alternatifi olan nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu ve kestane unu kullanılabilir.
• Mısır da glutensiz bir besindir. Hem mısır hem de mısır unu kullanılabilir.
• Dolma ve yemeklerde pirinç eklenebilir. Pirinç unu da bir seçenektir.
• Kahvaltılık ürünlerde gluten olmadığı için yumurta, peynir, reçel, pekmez, bal, tahin gibi ürünler tüketilebilir.
• Etlerde gluten olmadığından tüm et türü listeye girmektedir.
• Yemek ve salataları tatlandırmak için tüm baharatlar eklenebilir.

Çölyak Hastaları Nasıl Beslenmeli?
Çölyak hastalarının özel bir beslenme düzenine sahip olması gerekir. Herkes gibi seçmeden ve rahat şekilde öğünler yapılmaz. Özellikle de evin dışında daha da hassas olmaları önerilir. Çölyak hastaları beslenirken neye dikkat etmeli? Bu soruların yanıtlarına değinelim:
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ve FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) 2007 yılında bir kilogramda 20 miligramdan fazla gluten içermeyen ürünleri glutensiz gıda olarak kabul etmektedir. Bu sınıra göre çölyak hastalarının gluten tüketmesi sağlığını riske atacaktır.
• Alışveriş yaparken hem gıda ürünlerine hem de kozmetik ürünlerine dikkat etmesi gerekir.
• Gıda paketlerinin arka yüzü incelenmelidir. Şayet gluten yazıyorsa bu ürün alınmamalıdır. Çünkü çölyak beslenmesinde glutenin yeri yoktur.
• Marketlerde, restoranlarda gluten hassasiyeti olan kişiler için ayrı reyonlar açılmaktadır. Bu reyonları takip edip damak zevkinize göre besin seçimleri yapabilirsiniz.
• Çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken bir diğer konu da gluten içeren gıdaları kendi besinlerine temas ettirmemesidir. Temas halinde bile kişide hassasiyet oluşmaktadır. Mümkünse ayrı kaplarda pişirim yapılmalıdır.
• Hastaların yaşam kalitesinin yükselmesi için uygulanan çölyak beslenme düzeninde ilk hedef kilo vermek değildir. Gluteni beslenmeden çıkardığınızda doğal olarak kilo verebilirsiniz. Ancak çölyak hastaları zayıflamak için değil daha sağlıklı beslenmek için bu kritere dikkat ederler.
• Çay ve kahve saatlerine atıştırmalık lezzet eklemek isteyen çölyak hastaları, kendileri için üretilen özel glutensiz kraker, kek, bisküvi gibi gıdaları tercih edebilir.

Çölyak Hastaları Ne Yiyemez?
Çölyak hastalarının kaçınması gereken besinlere de değinmek gerekir. Listemizde adı geçen besinler, çölyak hastalarının beslenmesine girmemelidir. Pek çok üründe ve gıdada gluten vardır ancak bu ürünleri tanımak için ya merak etmek ya da çölyak hastası olmak gerekir. Şimdi çölyak diyetinde neler olmamalıdır göz atalım:
• Arpa ve arpa kullanılan ürünler
• Çavdar ve buğday içeren unlu mamuller, ekmekler
• İşlenmiş et ürünlerinden sucuk ve sosis gibi türler. Bu et ürünlerinde koruyucu ve yağ tutucu madde olarak gluten yer almaktadır.
• Malt ve malt aroması içeren alkollü içecekler
• Gluten içeren bulgur, makarna ve erişte
• Beyaz un
• Şekerli ve hamurlu tatlı türleri
• Beyaz unla hazırlanan et yemekleri
• Şehriye, erişte gibi hazır çorbalar
• Hazır kremalar
• Gluten içeren paketlenmiş her türlü yiyecek ve içecek
• Tuzlu kuru yemişler, gluten içeren soslu yiyecekler

Makalemizi emojilerle desteklemeyi ve yorum yapmayı unutmayınız.

Bu içeriğe emojiyle tepki ver.